Pierwsze oznaki osteochondrozy

Osteochondroza to przestarzała nazwa choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Stare określenie jest często używane w naszym kraju, ale nie oddaje istoty choroby, która polega na zwyrodnieniu związanym z wiekiem - niszczeniu struktury tkankowej. W tym artykule rozważymy pierwsze oznaki osteochondrozy, wzorce jej rozwoju i możliwości leczenia.

Co to jest osteochondroza

Aby zrozumieć procesy zachodzące podczas osteochondrozy, należy zrozumieć anatomię kręgosłupa. Zawiera następujące struktury:

• Kręgi składające się z ciał, łuków, procesów. Pomiędzy łukami sąsiednich kręgów znajdują się stawy zwane fasetami
• Krążki międzykręgowe zlokalizowane pomiędzy trzonami sąsiednich kręgów
• Więzadła kręgosłupa
• Tylne i przednie podłużne 一 przechodzą wzdłuż trzonów wszystkich kręgów z przodu i z tyłu
• Ligamentum flavum - łączy łuki sąsiednich kręgów
• Więzadła nadkolcowe i więzadła międzykolcowe - łączą procesy kolczaste
• Rdzeń kręgowy, który znajduje się w kanale kręgowym, wraz z wystającymi z niego korzeniami nerwowymi. Są to procesy komórek nerwowych. Dzięki tym procesom mózg otrzymuje informacje o stanie tkanek i w odpowiedzi wysyła sygnały regulujące ich funkcjonowanie: skurcze mięśni, zmiany średnicy naczyń krwionośnych i wiele innych.

Degeneracja zaczyna się od krążków międzykręgowych i w miarę postępu zmian biorą w niej udział wszystkie powyższe struktury. Częściowo wynika to z faktu, że dyski nie mają naczyń krwionośnych. Składniki odżywcze i tlen przedostają się do nich z kręgów i innych otaczających struktur na drodze dyfuzji.

Krążki międzykręgowe stanowią jedną trzecią długości kręgosłupa i pełnią funkcję amortyzatorów, chroniąc kręgi przed przeciążeniami podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów, długotrwałego stania lub siedzenia, zginania i skręcania. Każdy dysk składa się z:

• Jądro miażdżyste, które znajduje się wewnątrz, pośrodku, zawiera dużo kwasu hialuronowego, kolagenu typu II, który zatrzymuje wodę. Dzięki temu zwykły rdzeń ma galaretowatą konsystencję, co zapewnia skuteczną amortyzację. W miarę postępu zwyrodnienia zmienia się skład wewnętrznej części krążka, zmniejsza się w nim zawartość wody, rdzeń „wysycha" i zmniejsza się wysokość krążka międzykręgowego
• Włóknisty pierścień, który znajduje się na zewnątrz jądra i składa się z 15-25 warstw włókien kolagenowych. Kolagen w pierścieniu włóknistym jest typu I. Jest gęstszy niż w rdzeniu i jest potrzebny do utrzymania wnętrza dysku i ochrony go przed uszkodzeniem. Włókna pierścienia są splecione na obwodzie z tylnym więzadłem podłużnym kręgosłupa. Zapewnia to u zdrowego człowieka unieruchomienie struktur kręgosłupa – lekarze nazywają ten stan stabilnością kręgosłupa. U osób cierpiących na chorobę zwyrodnieniową pierścień włóknisty pęka, przez co może wystąpić niestabilność: sąsiednie kręgi mogą przemieszczać się względem siebie do przodu lub do tyłu. Jest to niebezpieczne ze względu na uszczypnięcie korzenia nerwowego między nimi

Warto wspomnieć także o płytach końcowych. Są to cienkie chrząstki znajdujące się pomiędzy trzonami kręgów i krążkami międzykręgowymi. Zawierają naczynia krwionośne zaopatrujące dysk. W chorobie zwyrodnieniowej wapń odkłada się w płytkach końcowych, powodując upośledzenie dopływu krwi.

Etapy rozwoju osteochondrozy

Rozwój osteochondrozy kręgosłupa następuje stopniowo:

• Początkowa degeneracja. Krążek międzykręgowy nie otrzymuje wystarczającego odżywienia, zużywa się, jego wysokość maleje i pęka. Jądro miażdżyste wystaje przez mikrouszkodzenia pierścienia włóknistego, drażniąc więzadło podłużne tylne i prowadząc do bólu i odruchowego skurczu mięśni pleców
• Wybrzuszenie krążka międzykręgowego. Włókna pierścienia włóknistego ulegają zniszczeniu, jądro miażdżyste wystaje mocniej, tworząc przepuklinę. Może uciskać korzenie nerwów rdzeniowych, prowadząc do rozwoju niedowładu lub porażenia mięśni kończyny i zmniejszenia wrażliwości skóry. Jednym z powikłań przepukliny jest jej sekwestracja - oddzielenie występu dysku od jego głównej części.
• Postęp zwyrodnienia wypukłości i innych struktur kręgosłupa. Dysk staje się jeszcze bardziej zwarty, a organizm stara się kompensować nadmierną ruchomość kręgosłupa, tworząc patologiczne narośla kostne trzonów kręgowych – osteofity. Podobnie jak sama przepuklina mogą wpływać na nerwy i więzadła, zaburzając ich funkcję i powodując ból. W przeciwieństwie do przepukliny ostrogi kostne nie rozpuszczają się.

Powikłania osteochondrozy, oprócz ucisku przepuklinowych korzeni nerwów rdzeniowych:

• Spondyloartroza. Zmniejszona wysokość krążka międzykręgowego powoduje większe obciążenie stawów międzykręgowych. Mogą rozwinąć się u nich stany zapalne i niedożywienie, powodując ich „suchość" i ból.
• Kręgozmyk 一 przemieszczenie trzonów kręgów względem siebie na skutek uszkodzenia więzadeł
• Procesy zwyrodnieniowe w okolicy więzadła żółtego powodują jego pogrubienie.  Jest to niebezpieczne, ponieważ więzadło żółte przylega do kanału kręgowego i może go zwężać, ściskając rdzeń kręgowy
• Na poziomie 1-2 kręgów lędźwiowych rozciąga się w dół od rdzenia kręgowego.koński ogon" - wiązka korzeni nerwowych odpowiedzialnych za unerwienie kończyn dolnych i narządów miednicy: pęcherza moczowego, odbytnicy, zewnętrznych narządów płciowych. Zespół ogona końskiego to jedno z najniebezpieczniejszych powikłań osteochondrozy, objawiające się silnym bólem, osłabieniem mięśni nóg, drętwieniem krocza, nietrzymaniem moczu i stolca.

Przyczyny osteochondrozy pleców

Nadal nie ma zgody co do tego, jaki stopień zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa należy uznać za normalny. Wcześniej czy później u każdego człowieka rozpoczyna się starzenie się kręgosłupa.

U większości osób zmiany te są niewielkie i nie powodują objawów: czasami można je wykryć przypadkowo podczas rezonansu magnetycznego (MRI) kręgosłupa. Postęp zwyrodnienia prowadzi do znacznych zmian w budowie kręgosłupa. Krążki międzykręgowe mogą zostać tak zniszczone, że przestają pełnić funkcję amortyzującą, wybrzuszają się i wywierają nacisk na nerwy rdzeniowe, a nawet na sam rdzeń kręgowy.

Nie da się dokładnie przewidzieć, jak poważne będą zmiany zwyrodnieniowe u konkretnej osoby i czy doprowadzą do powikłań. Istnieje genetyczna predyspozycja do osteochondrozy, jednak nie zidentyfikowano konkretnych mutacji genetycznych odpowiedzialnych za przebieg choroby. Dlatego nie ma dokładnego testu genetycznego, który wskazywałby ryzyko osobiste. Istnieją pewne czynniki, które zwiększają ryzyko rozwoju osteochondrozy. To oni są celem środków zapobiegających osteochondrozie.

Czynniki ryzyka osteochondrozy obejmują:

• Nadmierne obciążenie kręgosłupa: sport wyczynowy, podnoszenie ciężarów, regularna ciężka praca fizyczna
• Długotrwałe przebywanie w statycznej, nieprawidłowej pozycji:  siedzenie, garbienie, ze skrzyżowanymi nogami, na krześle bez podparcia lędźwiowego, praca w pozycji pionowej z nachyleniem
• Siedzący tryb życiaco prowadzi do osłabienia mięśni tułowia, które nie są w stanie skutecznie podtrzymywać kręgosłupa
• Nadwaga 一 otyłość powoduje dodatkowe obciążenie pleców i stawów
• Palenie - nikotyna i inne składniki papierosów zakłócają dyfuzję składników odżywczych z naczyń krwionośnych do tkanek, w tym krążków międzykręgowych
• Spożycie alkoholu - Regularne spożywanie powoduje, że wapń jest słabo wchłaniany z pożywienia. Brak wapnia powoduje utratę gęstości kręgów
• Urazy pleców z uszkodzeniem struktury kręgów lub dysków, przez co proces zdrowienia zachodzi znacznie wolniej niż proces zwyrodnienia

Osteochondroza kręgosłupa u dorosłych: objawy

We wczesnych stadiach choroby zwyrodnieniowej osoba zwykle nie odczuwa żadnych objawów. Występują nagle lub stopniowo w miarę postępu choroby. Głównymi objawami są ból pleców i odruchowy skurcz mięśni pleców. Lokalizacja objawów zależy od tego, w którym odcinku kręgosłupa występuje problem:

• Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego prowadzi do sztywności mięśni, bólu szyi promieniującego do barku i ramienia lub tyłu głowy i nasilającego się podczas ruchów głowy
• Zmiany w odcinku piersiowym kręgosłupa pojawiają się niezwykle rzadko, gdyż jest on najbardziej statyczny. Jeśli wystąpi przepuklina, pojawia się ból między łopatkami
• Przepukliny w okolicy lędźwiowej występują częściej niż inne i objawiają się bólem w dolnej części pleców lub kości krzyżowej, promieniującym do okolicy pośladkowej, do nogi. Zauważalna jest również sztywność w dolnej części pleców. Ból nasila się podczas długotrwałego siedzenia, stania i pochylania się.

Jeśli ból promieniuje od pleców do kończyny, mówi się o radikulopatii - uszkodzeniu korzenia nerwowego. Jest to ucisk przez przepuklinę nerwu rdzeniowego. Radikulopatii oprócz bólu towarzyszą także inne objawy, które zlokalizowane są w określonym obszarze zaopatrywanym przez uszkodzony nerw. Do takich przejawów mogą należeć:

• osłabienie mięśni kończyn, aż do paraliżu
• zaburzenia wrażliwości skóry kończyn
• dysfunkcja pęcherza i odbytnicy z radikulopatią lędźwiową

Objawy osteochondrozy kręgosłupa u kobiet i mężczyzn na ogół nie różnią się, ale u kobiet objawowe zwyrodnienie rozwija się szybciej po menopauzie, kiedy zmniejsza się gęstość kości. U mężczyzn procesy zwyrodnieniowe są częściej spowodowane pracą fizyczną i rozwijają się od wcześniejszego wieku, ale stopniowo.

Nie każdy ból pleców jest spowodowany osteochondrozą kręgosłupa. Nasi specjaliści przeprowadzą pełne badanie i zadecydują, czy konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego.

Osteochondroza kręgosłupa w młodym wieku

Powszechnie przyjmuje się, że osteochondroza jest chorobą osób starszych. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa rzeczywiście jest powszechna wśród pacjentów po 60. roku życia, ale coraz częściej występuje u osób po 30. , a nawet 20. roku życia. Zwykle przyczyną są predyspozycje genetyczne, nadwaga, siedzący tryb życia lub urazy kręgosłupa. Ważne są zarówno jednorazowe, ciężkie urazy, na przykład powstałe w wyniku upadku, jak i regularne drobne urazy, na przykład podczas uprawiania sportu wyczynowego. Choroba najczęściej występuje w okolicy lędźwiowej jako najbardziej mobilna. Mogą tu tworzyć się przepukliny międzykręgowe, w tym węzły Schmorla. Głównym mechanizmem ich występowania jest uszkodzenie płytek końcowych, które nie wytrzymują ciśnienia śródkrążkowego. W ten sposób tworzą się wypustki w trzonie kręgu powyżej lub poniżej, zwane przepukliną Schmorla. Nie powodują ucisku korzeni nerwowych i zazwyczaj nie są groźne. W rzadkich przypadkach mogą rosnąć i powodować ból pleców, ale częściej są wykrywane przypadkowo podczas rezonansu magnetycznego. Przepuklinom międzykręgowym wystającym do tyłu zwykle towarzyszy ból i mogą wymagać leczenia.

Osteochondroza kręgosłupa: leczenie

Do 90% przypadków chorób zwyrodnieniowych można leczyć metodami zachowawczymi.

Operacja jest wskazana tylko w przypadku zagrożenia poważnymi powikłaniami, takimi jak postępująca utrata kontroli nad pęcherzem lub osłabienie kończyn dolnych. Leczenie chirurgiczne pozwala uratować osobę przed paraliżem, ale samo w sobie nie łagodzi bólu i dalszego postępu choroby, dlatego po operacji przepisywany jest specjalny program rehabilitacji.
Nieskomplikowane przepukliny w wielu przypadkach ustępują samoistnie. Procesowi resorpcji może towarzyszyć tworzenie się nadmiaru tkanki łącznej i zwapnień w kręgosłupie, co zwiększa prawdopodobieństwo nawrotu choroby w przyszłości. Istniejące techniki fizjoterapeutyczne i specjalne ćwiczenia pomagają:

• przyspieszyć resorpcję przepukliny
• poprawić moc dysku
• normalizują biomechanikę ruchów i rozkład obciążenia
• uniknąć konieczności operacji w przyszłości

W leczeniu bólu stosuje się także leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, glikokortykosteroidy i leki zwiotczające mięśnie, jednak stosowanie leków ogranicza się do ostrego okresu choroby i nie poprawia długoterminowej kondycji kręgosłupa . Możesz zmniejszyć intensywność zwyrodnienia poprzez:

• Laseroterapia MLS – zastosowane promieniowanie laserowe działa przeciwzapalnie, rozszerza naczynia limfatyczne, poprawiając drenaż limfatyczny
• Akupunktura - metoda ta łagodzi ból, obrzęk i stan zapalny, wynikający z odruchowej reakcji organizmu na stymulację biologicznie aktywnych punktów na ciele specjalnymi igłami
• Metoda magnetoterapii pobudza przepływ krwi, normalizując dyfuzję składników odżywczych i usuwając toksyny z grubości krążków międzykręgowych, przyspieszając procesy regeneracyjne
• Terapeutyczne wychowanie fizyczne - specjalne zestawy ćwiczeń pomagają wzmocnić mięśnie tułowia, nauczyć się prawidłowego rozłożenia obciążenia na plecach, utrzymania prawidłowej postawy i łagodzenia skurczów mięśni. Aby monitorować wyniki, lepiej rozpocząć pracę z instruktorem, a następnie samodzielnie kontynuować ćwiczenia zgodnie z zaleceniami

W zależności od objawów choroby i charakterystyki pacjenta można zastosować różne kombinacje powyższych metod.

Zarówno leczenie zachowawcze przepuklin kręgosłupa, jak i rehabilitację pooperacyjną można przeprowadzić w warunkach ambulatoryjnych w klinice. Posiada niezbędny sprzęt i zespół specjalistów specjalizujących się w niechirurgicznym leczeniu przepuklin. Nie zaleca się odwiedzania szpitali, w których stosuje się metody niemające podstaw naukowych i niezatwierdzone przez światową społeczność medyczną – może to być niebezpieczne dla zdrowia. W nowoczesnej klinice można uzyskać poradę w przystępnej cenie i wspólnie z lekarzem wybrać dalszy kierunek postępowania.